Terugblikken op 2020
2020 zal een memorabel jaar worden voor Halsteren en Lepelstraat. Toekomstig voer voor onze geschiedkundigen.
Halsteren en Lepelstraat hebben in de vele eeuwen, welke de plaatsen al bestaan, veel meegemaakt in hun geschiedenis. We noemen enkele voorbeelden en niet uitputtend:
1319 Bedijking van de polders
1572 Spaanse bezetting met doorsteken van de dijken
1583 Vergaan van het dorp Polre
Diverse beeldenstorm
1682 Overstroming van de Beijmoerpolder, één van de vele watersnoden die in de loop der eeuwen de polders heeft getroffen
1749 Belegering tijdens de Franse oorlog
1808 Watersnood
1809 Engelse oorlog
1914-1918 Eerste Wereldoorlog met vluchtelingen
1940-1944 Tweede Wereldoorlog met veel slachtoffers en met crashes van diverse geallieerde vliegtuigen
1953 De Watersnoodramp welke de inwoners van de dorpen Halsteren en Lepelstraat zwaar treft met veel slachtoffers
2020 Coronavirus heerst alom, de gemeente Bergen op Zoom in financieel zwaar weer en het heemhuis komt in de verkoop
We werden in 2020 genoodzaakt alle activiteiten van en voor onze leden en in het heemhuis af te lassen. We vonden de risico’s te groot, aangezien vele van onze leden in de risicogroepen vallen. En we hadden de hoop in september 2020 weer op te starten, want we wilden graag de band met onze trouwe leden warm houden. De vele werkgroepen willen graag verder met hun activiteiten. Ook de “zaterdagochtend koffie drinken”, een belangrijk sociaal gebeuren, werd tot nader order stopgezet.
Financieel zwaar weer
Naast het Coronavirus wat dagelijks het nieuws in de krant en op de televisie beheerste, sijpelde ook het nieuws door dat de gemeente Bergen op Zoom financieel in zwaar weer was terechtgekomen en afstevent op een tekort van vele miljoenen. Binnen het bestuur zagen we de bui al hangen en we gingen vrezen voor onze basissubsidie. Hoewel dit nog maar een beperkt bedrag was van 2.500 euro, is iedere subsidie toch welkom ter betaling van de vaste lasten zoals energiekosten. Daarnaast ontvangen we nog diverse kleine subsidies en daarvoor bieden wij de gemeente ondersteuning bij activiteiten zoals Monumentendag, tentoonstellingen in het Markiezenhof en Hofzaallezingen. Of deze activiteiten blijven bestaan binnen onze gemeente is nu nog onbekend. Gevreesd moet worden dat er cultureel een enorme verschraling gaat plaatsvinden binnen onze gemeente.
Gelukkig hebben we een trouwe achterban en met de contributie van onze vele leden hebben we een gezonde financiële basis en we hopen dan ook dat iedereen in 2021 lid blijft ondanks dat we op dit moment geen activiteiten kunnen doen.
De bui die kwam
En inderdaad de bui die kwam. De gemeente schrapte nog voor 2020 alle projectsubsidies. De basissubsidie bleef voor 2020 in stand. 2021 is een vraagteken? Alle culturele verenigingen van klein tot groot hebben in ieder geval bezwaar gemaakt. Afwachten en meer kunnen we niet doen. Het ziet er naar uit dat vele subsidies geschrapt gaan worden.
En dan begin november 2020 vernemen wij in de pers dat we per 1 juli 2021 op straat staan. De gemeente heeft ons museum en heemhuis Hof van Ram op een lijst van verhandelbare objecten geplaatst. Zo ook het sterfhuisje in de Dorpsstraat en de synagoge van Bergen op Zoom en hier en daar een molen, maar heel eigenaardig niet het Raadhuis van Halsteren, de voetbalvelden, De Wittenhorst. Blijkbaar werd gedacht aan de weg van de minste weerstand. De leden en bestuur van de heemkundekring reageerden als door een wesp gestoken op deze onelegante manier van communiceren. De pers stond in de rij voor de deur, we kwamen op televisie en de uiting dat onze collectie van 15.000 voorwerpen dan maar op Marktplaats te koop zal worden gezet leidde tot grote koppen in de kranten. De telefoon en de webmail barstte daarna bij letterlijk en figuurlijk uit elkaar met de vraag wat er met de spulletjes van opa en oma en van pa en ma ging gebeuren, want velen van u hebben meegeholpen aan het opbouwen van de werkelijk schitterende collectie voorwerpen uit Halsteren en Lepelstraat in ons heemhuis Hof van Ram c.q. museum.
Dit zit niet in onze aard
Maar we hebben niet stilgezeten, zitten niet stil en we gaan niet stil zitten. Dit zit niet in de aard van de Halsterenaren en Lepelstraters. We hebben contact gezocht met de pers, politiek, het gemeentebestuur van Bergen op Zoom en met instanties en mensen die ons kunnen helpen en adviseren. Denk aan de provincie en instanties die erfgoed beschermen. Ook boden diverse leden spontaan hun hulp en kennis aan.
Op dit moment heeft het bestuur en enkele leden er een dagtaak aan en we noemen hierbij de namen want ze hebben echt wel een compliment verdiend voor hun inzet in deze barre tijden: Lia Rozendaal, Heleen van der Zande, Janus van der Zande, Aart in ’t Veld, Jelle Mertens, Wout Huijgens en René Kaaks. Waarbij we dankbaar gebruik maken van Wout’s kennis van de politieke procedures en netwerken.
We zijn in gesprek met de wethouders, we hebben de politieke partijen geïnformeerd, wie we zijn, wat we doen en wat onze historie is. En daarbij is de volgende historie en informatie van belang. We hebben ze geïnformeerd dat we maar liefst 550 leden hebben en daarmee tot de grootste verenigingen van Halsteren en Lepelstraat behoren, dat we een twintigtal werkgroepen omvatten die wekelijkse of maandelijkse activiteiten hebben in het heemhuis, dat dus veel mensen een wekelijks loopje hebben naar het heemhuis en dat het daarmee als een echt verenigingsgebouw gezien moet worden. Dat gezien de geschiedenis van Halsteren en Lepelstraat de collectie van 15.000 objecten historisch erfgoed is en bij wet van Faro beschermd erfgoed is, waarbij de gemeente de plicht heeft hiervoor een goed onderdak te zoeken. Overheidsinstanties inzake erfgoed (RCE) en de provincie onderschrijven dit.
In 1995 hebben wij van de toenmalige gemeente Halsteren de boerderij van Gelten toegewezen gekregen met een zak geld van 60.000 gulden om er een heemhuis van te maken. Alles aan dit gebouw aan de Jannelandseweg is met behulp van vele vrijwilligers vernieuwd. Alleen de buiten- en binnenmuren zijn blijven staan en die moesten nog behandeld worden tegen de gevolgen van de Watersnoodramp, het zout in de muren. Nieuw dak, nieuw plafond, CV, elektra, water, tuin, vijver, straatverharding, tuinhuisje, schuur en oneindig veel meer.
Ik wil even de namen noemen van een aantal markante leden die hieraan hebben meegeholpen: Broer Verswijveren, Geert van Oevelen, Chris van Terheijden, Henk Brackx, Riet Brackx - de Koning, Sam van Steveninck, Bram Boon, Gerard Brusselaars, Janus Verswijveren, Martin van Lier, Geertje van Oevelen, Piet Bastiaanse en Jan Timmers.
De geschiedenis herhaalt zich
In 2003 vernamen wij dat de gemeente Bergen op Zoom de boerderij van Gelten had verkocht voor 240.000 euro. Anno 2020 mogen we vaststellen dat de geschiedenis zich herhaalt. Al eerder had de gemeente de schuur van de boerderij van Gelten laten slopen en deze tezamen met de terreinen verkocht voor woningbouw, waar nu een rijtje bungalows staan. De heemkundekring had voor een enorme vermogenswinst gezorgd, welk geld zo in de kassa van de gemeente terecht kwam. Er werd niet met de heemkundekring afgerekend, als compensatie kregen wij het Hof van Ram in 2004, welke in dat jaar na een restauratie werd opgeleverd. Vanaf op de oplevering in oktober 2014 zijn wij wekelijks bezig om dit gebouw in te richten tot één van de mooiste musea die er in Noord-Brabant zijn, zo niet het mooiste en het meest toegankelijke. En nu de geschiedenis zich herhaalt dreigen we weer met lege handen te komen staan en het Halsterense- en Lepelstraatse erfgoed dreigt op straat te belanden. Dit willen we niet laten gebeuren en we moeten ook zien te regelen dat het in de toekomst weer niet gaat gebeuren. We willen het heemhuis kopen en daarvoor zijn we in overleg met de gemeente. In het volgende artikel hierover meer.
Bij deze de terugblik op 2020 met een uitschieter naar 1995.
Voorzitter Anton van Oost
